Onder een luid applaus eindigt de theatervoorstelling ‘Groot Familie’. De acteurs scanderen de naam van Stefan Perceval (43), want ook hij mag zeker meegenieten van dit applaus. Perceval regisseerde het stuk en bracht het tot een goed einde. De volgende dag staat er nog een voorstelling op het menu, voor een even uitverkochte Rataplan als deze avond. “Dit is een geweldige groep om mee samen te werken”, glundert de regisseur trots.
‘Groot Familie’ is een toneelstuk dat georganiseerd werd vanuit Open School Antwerpen. Die school biedt gratis onderwijs aan volwassenen aan. Veel studenten hebben hun roots ergens anders liggen. “De leerlingen zijn onze acteurs. Toch dragen zij heel de voorstelling. Het was belangrijk dat de meeste input van hen kwam.” De leerlingen presenteren zichzelf in het stuk. De rol van Mohammed kan alleen maar door Mohammed zelf gespeeld worden. Het brengt mens en cultuur bij elkaar. En zo maken ze niet alleen kennis met de theaterwereld, maar ook met de kunstwereld.
Gouden kooi van de kunsten
Op de vraag waarom Perceval hiermee bezig is, heeft hij zijn antwoord meteen klaar: “Als artiest ben je verplicht dit soort dingen te doen. De wereld is constant in beweging. Als wij als artiesten ons zouden opsluiten in de gouden kooi van de kunsten, gaan de mensen niet meer weten wat kunst allemaal met je kan doen. Wij kennen de kracht van beelden, wij weten welke impact een applaus kan hebben. Dat moeten wij doorgeven aan de mensen. Het belang van kunst is dat je er zelf deel van kan uitmaken.”
Het gesprek wordt even onderbroken. Perceval krijgt felicitaties van één van de acteurs, en ook hij deelt felicitaties uit. “Maar nog niet te hard vieren vanavond want morgen moet je weer de planken op!”, roept de regisseur de speler nog na. Die vertrekt trots naar huis.
Geen stoer gedoe
“Als acteur en regisseur zit ik ondertussen al 21 jaar in het vak. Ik maakte producties vanuit het Toneelhuis en HETPALEIS. Dat waren nogal abstracte werken. Plots bleek dat die voorstellingen aansloegen bij kinderen uit het technisch en beroepsonderwijs. Terwijl er niets van stoerdoenerij in zat, het was puur toeval. Omdat het voor toneelgroepen een moeilijk te bereiken publiek is, vroeg HETPALEIS me om een stuk te maken met leerlingen uit die scholen. In eerste instantie had ik daar totaal geen zin in. Wanneer ik op die school toekwam, was dat gevoel direct verdwenen. Ik volgde zelf beroepsonderwijs, alle herinneringen kwamen terug. Het voelde als thuiskomen.”
“Je ziet daar allemaal jonge gasten. Er is niemand die vraagt waarom. Niemand die vraagt waarom ze die andere gisteren op z’n hebben geslagen. Wij doen dat wel. Waar kom je vandaan? Van wat droom je? Waarom ben je zo stil? En waarom denk je dat je niet kan dansen? Je moet soms over het muurtje kijken om mooie dingen te vinden.
In ‘Groot Familie’ zit er bijvoorbeeld een dansscène van Nayeb. In het begin wou hij absoluut niet op de voorgrond staan. Maar tijdens één van de repetities liet hij zich volledig gaan en leverde hij een prachtige dansperformance. Dat was fantastisch. Tijdens de voorstelling durft hij wel eens om te vallen, puur van de emoties.” Het blijkt één van de sterkste scènes uit het stuk te zijn.
Tijd is alles
“De belangrijkste investering voor dit soort artistiek-maatschappelijke projecten is tijd”, legt Perceval uit. “Het zijn geen volleerde acteurs, en meestal staan ze voor de eerste keer op de planken. Tijd is iets heel kostbaar, maar die gedachte moet je leren uitschakelen en tijd maken om naar vragen te luisteren en dingen te ontwikkelen, anders kom je er gewoon niet. Voor sommigen is het bijvoorbeeld een hele grote stap om elkaar aan te raken. Dat is dan weer de kracht van theater, de regels zijn anders. Je kan er zeggen dat de acteurs elkaar moeten aanraken en elkaar in de ogen moeten kijken: zo vallen de grenzen weg en geef je belangrijke waarden aan elkaar door, van cultuur tot cultuur. Op het podium pak je elkaar vast, wat ze daarbuiten doen interesseert me niet. Dat is voor de ene al wat moeilijker dan voor de andere. Maar ik werk evengoed samen met managers en ik merk dat het ook voor hen moeilijk is om elkaar aan te raken, terwijl het iets typisch menselijks is.”
“Ik ben zeer tevreden over dit project. Het is een geweldige groep om mee samen te werken. De begeleiding van de groep moet ook volledig achter het project staan. Voor hetzelfde geld zit er iemand bij die ondertussen Het Laatste Nieuws leest, en zich verder niet interesseert. Dan geef je een fout signaal. Maar Open School werkte hard naar de voorstelling toe en dat maakt een wereld van verschil.”
Die trots is zeker niet overdreven. Heel de uitverkochte zaal staat recht na de voorstelling. De Rataplan is een oord van geluk, vriendschap en verbondenheid geworden. In België zie je zelden zo veel stralende gezichten bij elkaar. De glunderende blikken van het publiek, de spelers en de organisators liegen niet.
Stefan Perceval klinkt nog op een mooie toekomst. “Ik houd me meer en meer bezig met dit soort projecten. Het is altijd iets heel persoonlijks voor de acteurs. Je moet er wel veel tijd in steken en hard werken, maar je krijgt er ongelofelijk veel warmte voor terug. Dit is een passie die blijft groeien.”
Geschreven door: Joppe Peeters
Foto door: Joppe Peeters
(Burger)Initiatief: http://www.hetgevolg.be
